Hoe serieus moet je de houdbaarheidsdatum nemen?

Moet je een blik doperwten of een pak rijst weggooien zodra de houdbaarheidsdatum is geweest? En wat doe je met het pak wanneer het al open is? Hoe serieus moeten we de houdbaarheidsdatum eigenlijk nemen?

Wat is een houdbaarheidsdatum?

Een houdbaarheidsdatum, is een wettelijk voorgeschreven vermelding op een levensmiddel. een vermelding die de klant informatie geeft over de uiterste datum, waarop het product kan worden gegeten of gedronken en hoelang het kan worden bewaard. In Nederland is de houdbaarheidsdatum in het Warenwetbesluit Etikettering van levensmiddelen geregeld.

Er zijn 3 soorten:

1. Tenminste Houdbaar Tot

Deze datum staat vermeld op voedingsmiddelen die niet zo snel bederven. Het betekent dat de fabrikant garandeert, dat het product tot de genoemde datum lekker smaakt en veilig te eten is. Na deze datum kan de kwaliteit, zoals smaak, geur of kleur, van het product achteruit gaan. Je kunt het vaak nog wel zonder gevaar eten.

Deze THT-datum kan staan op zowel gekoelde- als op niet gekoelde producten. Hiervoor geldt het volgende:

Niet gekoeld met THT-datum
Bij producten die je niet gekoeld kunt bewaren, gaat vooral de kwaliteit achteruit na de THT-datum. Denk aan meel, koffie, snoep en frisdranken. Deze producten kunnen vaak nog prima gegeten worden na de THT-datum. Groente in blik is zelfs nog jaren na de THT-datum eetbaar. Het is hierbij belangrijk om zelf te beoordelen, of een product nog gegeten kan worden door te kijken, ruiken en proeven.

Gekoeld met THT-datum
Er zijn ook producten met een THT-datum die je in de koelkast moet bewaren. Deze producten bederven eerder. Je moet dan denken aan: vleeswaren, zachte kaas, yoghurt en slagroom. Voor deze producten geeft de THT-datum wel goed aan hoe lang je een product veilig kunt bewaren.

Producten waarvan de THT-datum is verstreken, mogen volgens de wet gewoon worden verkocht. Als dit gebeurt, is dit op verantwoordelijkheid van de verkoper. Voor jezelf geldt, dat je goed moet kijken of dat het product er nog normaal uitziet (denk aan verdachte plekjes) en bepaal of het product goed ruikt. Ruikt het muf of erg sterk, gooi het dan weg.

2. Te Gebruiken Tot

De TGT houdbaarheidsdatum staat op producten die wel snel bederven zoals: vis, vlees, voorgesneden zakjes groenten, verse vruchtensap, maaltijden uit de koeling. Deze producten zijn eetbaar tot en met de datum die op de verpakking staat, maar dan moet de verpakking wel goed dicht zijn.

Deze datum is de laatste dag, waarop je het product nog veilig kunt gebruiken. Zelfs niet als het er nog goed uitziet en ruikt. Na deze datum kunnen er in bijvoorbeeld een zakje nasi-groenten of in gehakt al ziekteverwekkers, zoals bacteriën groeien. Die kun je vaak niet zien, ruiken of proeven, maar je kunt er wel ziek van worden. Na de TGT-datum moet je het product dus weggooien.

Bewaarinstructie bij TGT-datum
Wanneer er een TGT-datum op het product staat, moet er ook een bewaarinstructie op staan. Zet deze producten altijd zo snel mogelijk in de koelkast en stel de temperatuur van de koelkast in op 4-6 °C. Producten met een verlopen TGT-datum mogen niet meer worden verkocht.

Door de producten kort na aankoop in te vriezen, kun je de houdbaarheid verlengen tot na de TGT-datum.

3. Producten zonder datum

Er zijn ook producten waarbij volgens de wet geen houdbaarheidsdatum verplicht is. Zo staat er geen datum op bijvoorbeeld verse groente, aardappelen, vers fruit, wijn en dranken met een alcoholgehalte van 10% of meer.
Bij deze producten kun je zelf de kwaliteit in de gaten houden en beslis je op basis van het uiterlijk en de geur of het product nog goed is. Ziet het brood of fruit er nog goed uit, dan kun je het nog eten.

Producten en hun houdbaarheid

Wij hebben een klein overzichtje gemaakt van verschillende soorten producten (in verpakking) die een afwijkende houdbaarheid hebben:

• Rijst, thee, pasta’s: enkele jaren houdbaar.
• Frisdranken: enkele jaren houdbaar.
• Koekjes, chips: enkele maanden houdbaar.
• Groenten en fruit in blik: enkele jaren houdbaar.
• Jam en zoetwaren: enkele jaren houdbaar.
• Soep in blik: enkele jaren houdbaar.

Invriezen

Je kunt bepaalde producten natuurlijk ook invriezen. Maar hoe lang kun je welke producten in de vriezer bewaren?
Vlees

• Rauw rundvlees: 6 tot 12 maanden.
• Rauw varkensvlees: 4 maanden.
• Rauw gehakt: 2 tot 3 maanden.
• Rauwe kip: 9 maanden.
• Gebakken en gebraden vlees: 3 maanden.

Groenten

Ook groenten kun je prima bewaren in de vriezer. Om de smaak, kleur en textuur van de groenten te behouden, is het verstandig om de groenten eerst te blancheren voor je ze invriest.

• Gesneden groenten: 3 maanden.
• Bonen, wortelen, witlof, bloemkool en broccoli: 12 maanden.
• Aubergine, courgette, paprika, winterwortel: 12 maanden.

Vis

• Rauwe magere vis (kabeljauw, schelvis, tonijn): 6 maanden.
• Rauwe vette vis (zalm, makreel), gerookte vis, gebakken vis, garnalen, gekookte mosselen: 3 maanden.

Fruit

Vrijwel alle fruitsoorten kunnen worden ingevroren. Je kunt ze gemiddeld 10 à 12 maanden bewaren in de vriezer.

Overig

• Kruiden: 6 maanden.
• Gebak met slagroom: 1 maand.
• Gebak zonder slagroom: 3 maanden.
• Kant-en-klare maaltijden en kliekjes: 3 maanden.

Conclusie

Op bijna elk voedingsmiddel zitten bacteriën. Hoe snel de vermeerdering van bacteriën gaat, verschilt per levensmiddel. Maar het hangt er ook van af, hoe je het bewaart en van de hoeveelheid bacteriën en sporen die er aan het begin al op het product zaten.

Niet alleen bacteriën kunnen je ziek maken, maar ook gifstoffen die ontstaan tijdens bedervingsproces. Verhitting doodt wel de meeste bacteriën, maar níet de gifstoffen. Dus een bedorven product gaar koken is nog steeds niet veilig. Dus houd je goed aan de TGT-datum en neem de THT-datum met een korreltje zout.

Bronnen: Voedingscentrum.nl en nvwa.nl