Zijn E-nummers nu slecht of niet?

E-nummer staan al een tijd in een kwaad daglicht. Maar wat zijn E-nummers eigenlijk en zijn ze nu echt zo slecht of toch niet?

Wat zijn E-nummers?

E-nummers zijn stoffen die worden toegevoegd om bepaalde eigenschappen van voedingsmiddelen te verbeteren. Hierbij kun je denken aan kleurstoffen, smaakversterkers en houdbaarheid. E-nummers kunnen worden gewonnen uit de natuur of ze kunnen kunstmatig worden gemaakt in een fabriek. Als in een product E-nummers zijn gebruikt, dan staat de naam van de stof of het E-nummer op het etiket.

De E in E-nummer staat voor Europa. Een E-nummer is dan ook een garantie dat de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) de stoffen heeft gecontroleerd en dat deze volgens hen dus veilig zijn. Hierbij wordt vermeld in welke producten een toevoeging gebruikt mag worden en hoeveel er maximaal aan een product toegevoegd mag worden. Aan het E-nummer kun je vaak al opmaken wat voor functie het moet hebben. Zo hebben de kleurstoffen bijvoorbeeld nummers tussen 100 en 200. Tussen de 200 en de 300 vind je de conserveermiddelen en voedingszuren, tussen de 300 en 400 de antioxidanten en voedingszuren.

Omdat de reputatie van E-nummers bij veel mensen nogal negatief is, zetten fabrikanten vaak de volledige naam van de hulpstof op het etiket. Je vindt dan bijvoorbeeld E102 terug als tartrazine. De vraag is of de consument daar bij geholpen is want veel consumenten weten dan nog steeds niet wat het is.

E-nummers en gezondheid

Veel mensen zijn angstig voor E-nummers. Men denkt dat een toevoeging alleen maar schade kan veroorzaken. Er zijn mensen die denken en suggereren dat E-nummers zorgen voor overgewicht en dat ze kanker kunnen veroorzaken. De vraag is natuurlijk of E-nummers wel of niet schadelijk voor ons zijn?

De Europese voedselveiligheidsautoriteit (EFSA) adviseert de Europese Commissie over de veiligheid van E-nummers. Ook geeft de ESFA advies voordat een nieuwe hulpstof wordt toegelaten en onderzoekt regelmatig of de ‘aanvaardbare dagelijkse innames’ (ADI) moeten worden aangepast. Dus alle E-nummers worden goedgekeurd door de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid. Maar ondanks deze goedkeuring kunnen er wel problemen ontstaan. Zo hebben bepaalde mensen bijvoorbeeld een voedselallergie of voedselintolerantie tegen bepaalde kleurstoffen of conserveermiddelen. Maar naast een aantal E-nummers waar mensen allergisch voor kunnen zijn of een bepaalde intolerantie tegen hebben zijn er ook een aantal E-nummers waarbij vraagtekens gezet kunnen worden omdat ze gewoonweg een ongewenst effect kunnen veroorzaken.

Welke E-nummers kunnen een ongewenst effect veroorzaken?

E 210 Benzoëzuur

Benzoëzuur is een toevoeging voor stoffen die gevoelig zijn voor schimmelbederf, zoals pinda’s die in producten worden verwerkt. Het risico op een negatieve invloed van pinda’s die kunnen gaan schimmelen is hoger dan het risico op een ongewenst effect van E210. Dit laatste risico verschilt bovendien per persoon. Benzoëzuur wordt daarom steeds minder vaak in frisdranken gebruikt. Ook zou benzoëzuur in combinatie met kleurstoffen ongunstige effecten hebben.

E250 Natriumnitriet

Nitrieten zorgen ervoor dat bacteriën die bederf veroorzaken minder snel uitgroeien. E250 kan ook gebruikt worden in biologische vleesproducten en is een conserveringsmiddel. Wanneer dit niet wordt toegevoegd, dan zullen vleeswaren niet lang bewaard kunnen worden. In onder andere salami, kipfilet voor op brood, knakworsten en verpakt vlees vind je E250.

De EU keurt een kleine hoeveelheid E250 goed. Toch is er aangetoond dat de stof, weliswaar in een andere vorm dan wordt toegevoegd aan producten, de kans op bepaalde kankersoorten kan vergroten. In Denemarken is er besloten dat er minder E250 in producten mag worden verwerkt dan in Nederland en dat heeft daar niet geleid tot meer voedselvergiftigingen. Het is natuurlijk wel zo dat de gevolgen van botulisme erg gevaarlijk zijn voor de volksgezondheid en daarom moet dit te allen tijde vermijden worden. Omdat nitriet niet zomaar uit alle vleeswaren kan worden weggelaten, doet onder andere de Universiteit Maastricht onderzoek naar alternatieven.

E620 t/m E625 Glutamaat

Mononatriumglutamaat, ook wel bekend als Ve-Tsin of E621, wordt gebruikt als een smaakversterker in veel verschillende producten. Glutamaat veroorzaakt een unieke smaakcomponent in levensmiddelen, die umami wordt genoemd. Umami, is wetenschappelijk erkend als de vijfde elementaire smaakbeleving naast zoet, zuur, zout en bitter. Echter, sommige mensen krijgen klachten na het eten van voedsel met glutamaat (E620 t/m E625). Denk hierbij aan klachten als hoofdpijn, een brandend gevoel of tintelingen. Wetenschappelijk bewijs dat glutamaat deze klachten kan veroorzaken is er (nog) niet. Daarnaast is het zo dat glutamaat ook via onze normale voeding in ons lichaam komt. Het ontstaat namelijk als je eiwitten verteert en dat is dan in veel hogere doses dan E-nummers leveren.

E951 Aspartaam

Er is een grote groep die aangeeft dat aspartaam kankerverwekkend zou zijn. Echter, volgens de ESFA is aspartaam veilig. Aspartaam is echter niet veilig voor mensen met de erfelijke stofwisselingsziekte fenylketonurie. Bij het verteren van aspartaam ontstaat fenylalanine, een aminozuur dat in grote hoeveelheden schadelijk is voor mensen die deze erfelijke stofwisselingsziekte hebben. Dit is de in ieder geval één reden waarom producten met aspartaam een waarschuwing moeten dragen.

Gevaarlijke combinaties

Het kan heel goed zo zijn dat een bepaald E-nummer op zich geen negatief effect heeft maar dat het in combinatie met een ander E-nummer een ongewenst effect heeft. De antioxidant E320 (Butylhydroxyanisool), kan in combinatie met E300 (vitamine C) vrije radicalen opleveren, die schade aan je cellen zouden kunnen veroorzaken. Om deze reden heeft de EU het gebruik van E320 beperkt.

Wanneer het conserveermiddel E210 (benzoëzuur) of E211 (natriumbenzoaat), in aanraking komt met ascorbinezuur (vitamine C of E300) dan ontstaat het schadelijke benzeen. Benzoëzuur wordt daarom steeds minder vaak in frisdranken gebruikt. Ook zou benzoëzuur in combinatie met bepaalde kleurstoffen ongunstige effecten hebben.

Conclusie

E-nummers zijn hulpstoffen die onder strenge wet- en regelgeving aan producten worden toegekend en die geen gevaar opleveren voor de gezondheid. Echter, in bepaalde gevallen kunnen mensen die gevoelig zijn voor een bepaalde stof een ongewenst effect ondervinden van een E-nummer. In sommige producten zijn tot op de dag van vandaag E-nummers nog nodig om een product te binden of vanwege de houdbaarheid. Maar natuurlijk is het om meerdere redenen beter om te kiezen voor verse producten en om het gebruik van zakjes, pakjes en potjes te beperken. Eén van de redenen is dat je dan ook niet die onnodige toevoegen zoals zout en suiker binnenkrijgt die in veel van deze zakjes, potjes en kant-en-klaarmaaltijden zitten. Verder is het altijd goed om op de etiketten van producten te kijken naar welke ingrediënten er allemaal in zitten en je hier ook een beetje in te verdiepen.

Bronnen: Nemokennislink, Consumentenbond